Lăng Mạc Cửu người khai phá đất Hà Tiên

Khu Di tích lăng Mạc Cửu thuộc quần thể di tích Bình San nằm trên đường Mạc Cửu dưới chân núi Bình San, thành phố Hà Tiên tỉnh Kiên Giang. Khu di tích lăng Mạc Cửu gồm đền thờ, lăng Mạc Cửu cùng với 59 lăng mộ lớn nhỏ khác là những người thân tộc và gắn bó với sự nghiệp dòng họ Mạc trên vùng đất Hà Tiên.
Lăng và đền thờ Mạc Cửu do đích thân con trai trưởng của Mạc Cửu là Mạc Thiên Tích thiết kế, xây dựng từ năm 1735 đến năm 1739. Mặt tiền đền quay về hướng Đông, nơi có núi Tô Châu với dòng lưu thủy Đông Hồ, lưng tựa vào vách núi hình vòng cung vững chãi, bên trái là núi Bát Giac; bên phải là Đại Kim Dự.
Đền thờ họ Mạc có tên gọi là Trung Nghĩa Từ, Ngoài giá trị lịch sử, nó còn là một công trình có giá trị nghệ thuật cao, bởi cách bố trí hài hòa và lối chạm trổ tinh vi, sắc sảo
Trước đền thờ là 2 ao lớn nở đầy hoa sen mà trước kia Mạc Cửu đã cho đào để lấy nước ngọt cho dân trong vùng dùng trong mùa khô hạn.
Ngôi mộ lớn nhất của Mạc Cửu được xây dựng theo lối kiến trúc Trung Hoa, hình bán nguyệt khoét sâu vào triền núi, chỗ chôn hài cốt đúc vôi và nước “ô dước” ra dáng con trâu nằm. Hai bên tả hữu là hai vị tướng, quanh mộ xây hai con rồng quấn vào nhau.
Từ mộ Mạc Cửu trông ra, phía trước có núi Tô Châu và vũng Đông Hồ, lưng tựa vào vách núi hình vòng cung vững chãi, bên trái là núi Bát Giác, bên phải là núi Kim Dự. Quang cảnh biển, trời, mây, nước tạo thành một bức tranh phong thuỷ rất đẹp mắt.
Lần theo các lối mòn và những bậc thềm rêu phong là đến mộ phần của gia đình và tướng tá dòng họ Mạc.
Phía dưới lăng Mạc Cửu là mộ bà Nguyễn Thị Hiếu Túc, vợ Mạc Thiên Tứ và mộ Mạc Tử Hoàng rồi đến mộ Mạc Thiên Tứ nhỏ hơn mộ Mạc Cữu.
Qua gần 300 năm đền thờ và lăng mộ dòng họ Mạc vẫn giữ được nguyên vẹn những nét kiến trúc của thời kỳ đầu. Các phượt thủ đến Hà Tiên nhớ đến dâng hương, viếng mộ thể hiện tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc đối với người có công khai sáng mảnh đất phương Nam.